ကေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေရွးအက်ဆံုး ေက်ာက္စာေတြပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ပ်ဴေက်ာက္စာ၊ ရခိုင္ေက်ာက္စာ၊ ျမန္မာေက်ာက္စာေတြကို ျဗာဟၼီ၊ သကဋ စာမ်ားနဲ႔ေရးထိုးထားခဲ့တယ္။ အဲဒီ ျဗာဟၼီ၊ သကဋစာေပျဖင့္ ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ပ်ဴေတြ၊ ရခိုင္ေတြ၊ ျမန္မာေတြဟာ ကုလားေတြျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္တဲ့ ေျပာေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂၤလီေတြရွိလာတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥကို သာမန္စာဖတ္ပရိႆတ္ေတြကို သိသေလာက္ ရွင္းျပဖို႔လိုအပ္လာတယ္။ ေက်ာက္စာလို ခိုင္မာတဲ့အေထာက္အထားမရွိေပမယ့္ ဗုဒၶစာေပေတြအရ ဗုဒၶမေပၚမီကာလနဲ႔ ဗုဒၶေပၚဆဲကာလမ်ားကပင္ စာေရးနည္းတမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနတယ္။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီးေနာက္ ဓါတ္ေတာ္ထည့္တဲ့ ပိျပအိုးမွာ စာေရးထိုးထားတာကို ေတြ႔ႏိုင္ၿပီး အဲဒီစာမ်ိဳးေရးတဲ့ကာလဟာ ေအဒီ ေလးရာစုျဖစ္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြဆံုးျဖတ္ထားတယ္။ အဲဒီစာမ်ိဳးနဲ႔ပဲ အေသာကမင္းႀကီးက ေက်ာက္စာေတြ အေျမာက္အမ်ားထားခဲ့တယ္။ အေသာကမင္းႀကီး ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာေတာ့ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းေရးနည္းနဲ႔ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းေရးနည္းဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးကြဲျပားခဲ့တယ္။ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္း ေရးနည္းမွာလည္းပဲ ဂုပ ၱ၊ ကုဋိလ၊ နာဂရီ၊ သ်ွရဒါနဲ႔ဗဂၤါလီလို႔ စာေရးနည္းကြဲျပားသလို အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းမွာလည္းဘဲ ပစၦိမီ၊ မဓ်ျပ၊ေဒသွ်ီ၊ ေတလုဂု၊ ကနရီ၊ ျဂႏ ၱ၊ ကလိဂၤ၊ သာမိဠနဲ့၀ေဋဠုတၱဳ ဆိုၿပီးကြဲျပားခဲ့တယ္။ သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာသန္းထြန္းေရးတဲ့ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇင္မွာ ဆရာက " ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ စာေရးနည္းေရာက္လာသည္မွာ ပုရာေလခပညာအရ ေလးရာစုဟု ခန္႔မွန္းရသျဖင့္ အသတ္အငင္ေရးနည္းတြင္ မ်ားစြာမဆန္းျပားေသးေခ်။ ေျမာက္ပိုင္း အိႏၵိယအကၡရာေရးနည္း အပါအ၀င္ ဂုပ ၱႏွင့္နာဂရီကို ရခိုင္ေက်ာက္စာႏွင့္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ရာစုအထိ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပား၌ ေတြ႔ရေသာ ေျမပံုဘုရားမ်ားတြင္ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တျခားေက်ာက္စာမ်ားစြာကား ေလးရာစုေတာင္ပိုင္း အိႏၵိယအေရးအသားႏွင့္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသံုးအကၡရာမ်ားမွာ ေတာင္ပိုင္းအိႏၵိယ၏ ေလးရာစု ေရးနည္းမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု အခ်ဳပ္အားျဖင့္ မွတ္ယူရပါမည္။ " ဟုဆိုပါတယ္။ အထက္ပါ သမိုင္းပညာရွင္ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ႕ သုေတသနျပဳခ်က္မွာ (က) ရခိုင္၊ ပ်ဴ၊ ျမန္မာေတြဟာ အိႏၵိယစာေရးနည္းအတိုင္းေရးတယ္။ (ခ) ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုယ္နည္းကိုဟန္ျဖင့္ ထြင္ၿပီးသံုးတယ္။ (ဂ) ယေန႔စာေပဟာ အိႏၵိယက ဆင္းသက္လာတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ေရွးေက်ာက္စာေတြမွာ အိႏၵိယအကၡရာေတြနဲ႔ ေရးထိုးထားတိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂၤလီေခၚေတာေတြေျပာသလို ဒီေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘဂၤလီေခၚေတာေတြက ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြထက္ အရင္ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ ကေလးအေတြးသာျဖစ္တယ္လို႔ေျပာခ်င္တယ္။ အကၡရာစာေပဆင္းသက္ပံု ျပန္႔ပြားပံု လူမ်ိဳးႏြယ္စု ဆင္းသက္ပံုကို အၾကမ္းအားျဖင့္ လူၿပိန္းသိ အသိေလာက္ေတာင္မရွိဘဲ ပညာရွင္ပံုစံမ်ိဳးေလသံနဲ႔ ေျပာေနျခင္း ေရးေနျခင္းကေတာ့ ရွက္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ကခ်င္၊ အာရွထဲက ဗီယနမ္ေတြဟာလည္း အဂၤလိပ္အကၡရာေတြနဲ႔ သူတို႔စာေပကို ေရးသားပါတယ္။ အဲဒီလို ေရးသားတိုင္း ဒီလူမ်ိဳးေတြဟာ အဂၤလိပ္ေတြလို႔ေျပာရင္ လူရီစရာျဖစ္သလိုမ်ိဳး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြ ပ်ဴစာကို တီထြင္ မသံုးခင္က ျဗာဟၼီအကၡရာကို ေလးရာစုက သံုးခဲ့ဖူးတယ္။ ရခိုင္မွာ ရခိုင္စာကို တီထြင္ မသံုးခင္ သကၠတဘာသာကို ေအဒီ ငါးရာ့ငါးဆယ္ခန္႔ကသံုးစြဲခဲ့တယ္။ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ့ ေျခာက္ရာစုခန္႔က ပါဠိဘာသာနဲ႔ေရးထိုးထားတဲ့ ေ၀သာလီဘုရားႀကီးကုန္းေက်ာက္စာနဲ႔ ေအဒီ ေျခာက္ရာ့သံုးဆယ္ခန္႔က ပါဠိပ်က္နဲ႔ ေရးထိုးထားတဲ့ သင္းခ်ပ္ေတာ္ေတာင္က ေက်ာက္စာေတြလည္းရွိတယ္။ ျမန္မာေတြလည္း ျမန္မာစာကို တီထြင္မသံုးခင္က သကၠတဘာသာကိုသံုးလိုက္၊ ပါဠိကိုသံုးလိုက္၊ ပ်ဴဘာသာကို သံုးလိုက္၊ မြန္ဘာသာကို သံုးလိုက္နဲ့ေနခဲ့ၿပီးမွ ျမန္မာစာကို ေအဒီ (၁၁၁၃)မွ စတင္သံုးစြဲခဲ့တယ္။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေျပာ ခ်င္တာက ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂၤလီေခၚေတာေတြေျပာသလို ဆိုရင္ ျမန္မာေတြဟာ ျမန္မာမျဖစ္ခင္က ကုလားျဖစ္လိုက္၊ ပ်ဴျဖစ္လိုက္ ၊ မြန္ျဖစ္လိုက္လို႔ေျပာရမလိုျဖစ္ေနတယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြန္းက ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇ၀င္မွာ " ဥႆီ ၊ ဥႆာ၊ ဥႆာလ ဟု ေရွးက ေခၚဆိုကာမွ်ျဖင့္ အိႏၵိယအေရွ့ကမ္းေျခရွိ ၾသရိႆမွ ကုလားတို႔ ၿမိဳ႕ရြာတည္၍ ေနခဲ့ဖူးသည္ဟူ၍ မဆိုသာေခ်။ " ဟုေထာက္ျပခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကုလားယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ ကုလားစာေပမ်ား သံုးစြဲခဲ့ဖူးတာနဲ႔ ဘဂၤလီေခၚေတာေတြ ေျပာသလို ဒီတိုင္းျပည္ဟာ ဘဂၤလီေခၚေတာတိုင္းျပည္မဟုတ္ဆိုတာ ေျပာခ်င္တယ္။ ။ ခိုင္လင္း(ေမဃ၀တီ
